Chór męski „Hejnał-Echo” 105 lat
dyrygent: Mikołaj Blikhar
prezes: Kazimierz Kondziołka
Chór męski „HEJNAŁ - ECHO” już wiele, wiele lat jest integralną częścią prężnie działającego koła PZKO w Karwinie Frysztacie. Genezą naszego chóru są jego dwaj poprzednicy: karwińskie „ECHO” powstałe w 1920 roku i frysztacki „HEJNAŁ” z roku 1935. Oba te chóry połączyły swoje siły w roku 1964 tworząc jedno ciało śpiewacze o nazwie „HEJNAŁ - ECHO”. Połączenie chórów było spowodowane wykruszeniem się szeregów karwińskiego „ECHA” wskutek wyludnienia i tym samym zaniku historycznej, starej Karwiny, w wyniku nieodwracalnie postępujących szkód górniczych tamtych terenów. Historia obu naszych poprzedników „ECHA” i „HEJNAŁU” jest dość dokładnie opisana w różnych publikacjach, szczególnie zaś w Kalendarzach Śląskich z lat mnionych. Dużo informacji można znaleźć w czasopiśmie ZWROT i w leksykonach PZKO. Dziś, z okazji Jubileuszu 105-lecia, chcemy przedstawić w skrócie historię i działalność naszego chóru w trochę innej wersji.
Przedewszystkim należy wspomnieć zasługi tych, którzy w przeszłości w największej mierze zasłużyli się o reaktywację chóru po wojnie w roku 1945 i wznowili jego działalność.
Chór „ECHO” z Karwiny
Pierwszym prezesem chóru był Jan Pindur, dyrygentem zaś Wilhelm Trzaskalik. Z czasem pałeczkę dyrygencką przejęli: Rudolf Bura, Leon Molenda, Maksymilian Ramik, Karol Urbańczyk oraz Rudolf Wojnar. Chór „ECHO” prezentował wysoki poziom artystyczny. Niestety okupacja hitlerowska spowodowała, że praca chóru została przerwana. Wojna rozproszyła ludzi po świecie, wielu chórzystów zginęło w obozach zagłady, wielu na polach bitewnych drugiej wojny, a wielu nie powróciło w swoje strony, lecz zostali tam, gdzie ich losy tych tragicznych czasów rozrzuciły. Chórzyści, którzy szczęśliwie powrócili, zaczęli kontynuować pracę na niwie śpiewaczej. Znowu w tym przepięknym zakątku ziemi śląskiej zabrzmiała polska pieśń i polska mowa. Przy okazji wspaniałego jubileuszu 100-lecia istnienia chóru męskiego w Karwinie chcemy wspomnieć tych dyrygentów, dzięki krórym praca chóru mogła być kontynuowana. Byli to: Rudolf Wojnar, Tadeusz Gajger, Franciszek Szybka i Alojzy Kunschke.
Chór na występie z dyrygentem Alojzym Kunschke.
Występ chóru z dyrygentem Franciszkiem Chowańcem
Chór „HEJNAŁ” z Frysztatu
Chór założono w roku 1935. Pierwszym prezesem chóru został Henryk Hanus, zaś dyrygentami byli kolejno: Franciszek Klus, Karol Kraina i ks. Józef Nowak. Działaność chóru przerwał wybuch drugiej wojny w 1939 roku. Dopiero zakończenie działań wojennych w roku 1945 pozwoliło tym, co powrócili z „teatrum bellum”, znowu rozpocząć pracę społeczną, śpewać, tańczyć, uczęszczać do polskich szkół. Społeczeństwo polskie zaczęło się coraz bardziej aktywizować. Do najbardziej aktywnych na terenie Frysztatu należeli: Karol Gąsior, Ludwik Gil, Józef Jackiewicz, Antoni Kondziołka, Franciszek Macura, Adolf Pruski, Józef Szyja.
Chór męski „HEJNAŁ” wznowił powojenną działalność pomimo utrudnień ze strony ówczesnych władz, gdy tuż po wojnie z pisemną prośbą zwracali się o pozwolenie w imieniu drużyny harcerskiej we Frysztacie, panowie Antoni Kondziołka i Józef Szyja, otrzymując kilkukrotnie negatywne stanowisko w sprawie. Lecz wreszcie rozpoczął śpiewanie pod batutą Karola Gąsiora. Następnie przez długie lata chór prowadził dyrektor Polskiej Szkoły Podstawowej we Frysztacie – Franciszek Chowaniec. Dorywczo z chórem pracowali; Wanda Molinkówna (Kondziołka) oraz Józef Wierzgoń. Po nich pałeczkę dyrygencką przejął Alojzy Kunschke, który przez pewien okres czasu był też dyrygentem chóru „ECHO”. Właśnie wtedy nastąpiły fuzja obu chórów w jedno ciało śpiewacze. Zrodził się wtedy chór męski „HEJNAŁ - ECHO”. Stało się tak na przełomie lat 1964-1965. Dyrygenturę objął wtedy Józef Foltyn, a prezesem został Edward Salamon.
Chór „HEJNAŁ-ECHO” uczestniczył w konkursach i przeglądach chórów organizowanych przez zrzeszenie Śpiewaczo-Muzyczne oraz przez PZKO. Dwukrotnie chór reprezentował śpiewactwo zaolziańskie na „Festiwalu Światowych Chórów Polonijnych” w Koszalinie (1979, 1985).Chór męski „HEJNAŁ - ECHO” jest też laureatem Konkursu Gwarków w Tarnowskich Górach, dawał koncerty w Zamku Pszczyńskim, w Otmuchowie (Lato Kwiatów), w Nysie, Grodkowie, w Rudach, Lądku-Zdroju. W Katowicach (Trojok Śląski), w Raciborzu Jastrzębiu Zdroju (IV. Międzynarodowy Festiwal Chórów im. Ks. Alnzelma Skrobola.
Koncert chóru z okazji 60-cio lecia Hejnału i 75-cio lecia Echa.
Za swoją działalność otrzymał m.in. odznaczenia PZKO wszystkich stopni oraz „Złotą odznakę z laurem” Zarządu Głównego Polskiego Związku Chórów i Orkiestr w Warszawie. Chór zdobył również wiele medali i dyplomów krajowych i zagranicznych. W roku 2021 nasz chór otrzymał za osiągnięcia na rzecz popularyzacji polskiej kultury od ministra kultury RP srebrny medal Gloria Artis. Repertuar chóru zawsze był i do dziś jest różnorodny. Składają się na niego pieśni ludowe, artystyczne, sakralne oraz kolędy. Obecnie chór liczy około 20 członków.
Po odejściu wielce dla chóru zasłużonego dyrygenta Józefa Foltyna, który prowadził chór najdłużej, przez krótkie okresy czasu prowadzili chór absolwenci, a poźniej wykładowcy Filii Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie. Byli to: Zbigniew Niemczyk (1985-1992) oraz Adam Szczygielski (1993-1995). Potem chór zdobywał laury pod batutą pani dyragent Jadwigi Karolczyk.
Prezesami byli od początków połączonego chóru pod nazwą HEJNAŁ - ECHO, Antoni Kondziołka, Edward Salamon, a po długoletnim stażu na tym stanowisku Brunona Pieczki byli to Tadeusz Kondziołka, następmie Janusz Raszyk przez bardzo długi czas aż do roku 2021, kiedy to przejął funkcję w czasie stuletniego jubileuszu chóru nasz dotychczasowy prezes Kazimierz Kondziołka.
Dalsze lata były trudnym okresem dla zespołu, który borykał się z różnymi problemami, szczególnie zaś z brakiem stałego dyrygenta. Przez pewien okres chórem dyrygowały Halina Krainowa (1996-1998) i Jadwiga Karolczyk (1998-2003). Kilka prób prowadzili: Brunon Rygiel, Józef Wierzgoń, Teofil Gatnar i Alojzy Suchanek. W chwilach, kiedy naprawdę zabrakło dyrygenta, pałeczkę dyrygencką zawsze chętnie i z poświęceniem obejmowała nasza wspaniała akompaniatorka Wanda Miech. Jej to wielka zasługa, że chór w czasie owej posuszy dyrygenckiej nigdy nie zaprzestał swej działalności.
Wanda Miech współpracowała z chórem jako akompaniatorka nieprzerwanie, bardzo ofiarnie przeszło 40 lat Dlatego należą jej się serdeczne i gorące podziękowania, że z nami tak długo wytrwała.
W roku 2004 r.przejął funkcję dyrygenta Andrzej Szyja. Był on zarazem członkiem rodzimego MK PZKO w Karwinie Frysztacie. Chór znów nabrał nowego wigoru i zaczął podnosić swój poziom. W roku 2024 pan Andrzej Szyja zaskoczył chórzystów i nagle skończył współpracę. Znów nasz chór został bez dyrygenta. Po okresie stabilizacji zarząd chóru był postawiony w sytuacji dość rozpaczliwej, zmuszony szukać nowego prowadzącego. Wrażliwi na piękno śpiewu i obdarzeni dobrymi głosami chórzyści poprawili swój udział w cotygodniowych spotkaniach na próbach. Zaczęli regularnie uczęszczać. Wyćwiczono nowe pieśni, powtarzano stary repertuar. Zaczęła się powiększać ilość występów i to nie tylko w bliskiej okolicy, ale było kilka występów w Polsce. Szeregi chórzystów powiększyły się o kilku nowych członków. Tu się należą podziękowania panu Wiesławowi Faranie, który biorąc odpowiedzialność w ważnej sprawie, prowadził dyrygencko chór przez okres „bezkrólewia” nie pozwalając zaprzepaścić trendu zwyżkowego w działalności kolegów – śpiewaków. Tym samym poświęcenie kolegi Wiesława Farany dało czas zarządowi na prowadzenie poszukiwań nowego dyrygenta. Udało się nad wyraz dobrze i od roku 2024 prowadzi nasz chór absolwent wydziału artystycznego UŚ w Cieszynie ze specjalizacją na dyrygenturę chóralną i emisję głosu, teraz już kolega, Mgr Mikołaj Blikhar. Ma za sobą również studia podyplomowe na UJ w Krakowie i Akademii muzycznej w Bydgoszczy, bo jak mówi, muzyka i śpiew chóralny to jego pasja.
Koncert dla pań w domu frysztackim z okazji MDK.
Chór „HEJNAŁ - ECHO” jako jedno ciało śpiewacze występuje i spotyka się na próbach już przeszło 60 lat. Większa część chórzystów przekroczyła już wiek emerytalny. Pomimo trudności uwarunkowanych wiekiem, w chórzystach pozostaje wielkie zamiłowanie do pieśni chóralnej i spotkań na próbach. Dzięki temu na próbach panowie są na luzie i z uśmiechem, i z radością absolwują również wszystkie występy.
Całokształt czynności leży na barkach zarządu chórowego, który przez długi okres czasu prowadził, jako prezes Janusz Raszyk, a od roku 2021 nowy już prezes Kazimierz Kondziołka. Zarząd chóru umawia i załatwia wszelkie występy, czy w kraju, czy już za granicą.
Chór może poszczycić się koncertami kolęd w Wodzisławiu Śląskim oraz koncertem na śpiewaniu Czesko- Polskim w Wodzisławiu, też koncertami w ramach Maju nad Olzą na rynku we Frysztacie, czy też śpiewaniem kolęd w kościele parafialnym we Frysztacie, w drewnianym kościółku w Piotrowicach i w wielu innych. Mocnym wrażenie dla chóru było koncertowanie w krzywym kościele w Karwinie – Kopalniach.
Nie mniejszą ekscytację przeżyliśmy będąc zaproszeni do Pragi przez senatora, pana inżyniera Andrzeja Febera do występu w ramach „Valdštejnského léta“ w senacie RC.
Z radością i zadowoleniem chór przyjmuje możliwość występów w rodzimym kole PZKO w Domu Polskim we Frysztacie na imprezach z okazji Dnia Matek, czy na Pożegnaniu Lata. Corocznie chór śpiewa kolędy na wigilijce frysztackiego koła PZKO i, jak już było powiedziane, daje koncerty w kościołach wykorzystując swój repertuar sakralny.
W roku 2021 zarząd chóru wraz z zarządem Koła PZKO we Frysztacie podjął się trudnego zadania – przygotowania jubileuszu 100-lecia chóru. Udało się bardzo, bardzo dobrze.
W roku 2025 obchodzimy nie-okrągłą rocznicę 105 lat istnienia chóru. Z tej okazji i nie tylko warto przypominać o wielu chórzystach, dyrygentach, działaczach na niwie śpiewactwa, którzyty poświęcali i nadal poświęcają swój czas i siły, by polska pieśń brzmiała w pełnej krasie na naszej ziermi zaolziańskiej niosąc przekaz naszych przodków, że gdzie my, tam polska brzmi pieśń i mowa, bo chór to najbardziej demokratyczna forma muzyki, chór to podstawa szerzenia kultury muzycznej w najszerszych kręgach społeczeństwa. Chór to zbiorowa służba pieśni będącej syntezą słowa i melodii. Słowa wyrażają nasze myśli i dążenia, melodia zaś zapala serca i wzbudza uczucia, które są bodźcem do urzeczywistnienia myśli w tych słowach zawartych.
Dziś prowadzą działalność na naszym terenie już tylko dwa chóry męskie „Gorol” i „HEJNAŁ - ECHO”. Napewno warto zadbać o ich jak najdłuższy byt na naszym Śląsku.
Cieszymy się na spotkanie z publicznością z okazji naszych najbliższych koncertów, a to z okazji Świąt Bożego Narodzenia – kolędowania.
Cześć pieśni
Występ chóru w ramach imprezy kulturalnej miasta Karwiny.
.jpg)
